Kronik böbrek hastalığı (KBH), yaşlı kedilerin güçten düşmesinin en yaygın ve önemli sebebidir. Kaynağının ve tedavisinin bulunamaması nedeniyle sinir bozucu bir hastalıktır. Birçok teori, hastalığın sebebini bulma yolunda oldukça ilerlemiştir fakat hiçbiri için kesin bir kaynak bulunamamaktadır.
Alternatif tıp uzmanları, popüler olan ticari gıdalar ve aşıların bu hastalıkta etkili olduğunu düşünmektedir. Bazı aşıların kedilerin böbreklerindeki proteinlere karşı antikor oluşumunu tetikleyebileceğini gösteren çalışmalar olsa da bunun, hastalığın asıl sebebi olup olmadığı bilinmemektedir. Kedilerde kronik böbrek hastalığı için risk faktörlerini değerlendiren 2016’da yapılan bir çalışma, verdiği faydalı bilgilerin yanı sıra biraz da kafa karıştırmakta.
Bu çalışma, İngiltere’de birçok kediyi kayıt altına almayı ve böylece hayat şartları ve sağlıkları hakkında bilgi toplamayı amaçlamaktadır. Takip edilen kedilerde KBH geliştirenler ve geliştirmeyenler arasındaki farklar değerlendirildiğinde kronik böbrek hastalığının asıl sebebi ortaya çıkarılamasa da, potansiyel risk faktörlerinin belirlenmesine katkıda bulunmuştur.
Birçok faktör değerlendirildi, toplam değişken sayısı çok fazla olduğundan tamamı incelenemedi fakat her bir değişken önemli olabilir. Sonuçlar aşağıdaki tablolarda sunulmaktadır.
İlk tablo, kedilerin evde veya dışarıda yaşamaları, düzenli olarak aşılanıp aşılanmamaları ve bazı diş rahatsızlıklarına sahip olup olmamaları gibi farklılıkları incelerken; ikinci tablo, bu etkenlerin böbrek hastalığıyla ilişkisi olup olmadığını incelemektedir. Bu araştırma, böbrek hastalığının artan yaşla, üç yıldan daha sık olarak aşılamayla ve şiddetli diş hastalığıyla ilişkili olduğunu söylemektedir. Evde veya dışarıda yaşamanın etkisi istatistiksel olarak belirtilmemektedir.
Aşılamanın böbrek hastalığı üzerindeki etkisi, kedi sahipleri ve veteriner hekimler arasında bazı anlaşmazlıklara neden olmaktadır. Bu da mevcut aşı programlarının değişimine, hatta ortadan kalkmasına yol açabilir. Bu oldukça önemlidir, çünkü aşılama bu yaygın hastalık için risk faktörü olabilir. Bu riske rağmen, mevcut aşı uygulamaları oldukça sık periyotlarda yapılmaktadır. Özellikle aşıyla önlenebilir hastalıklara maruz kalması nadir olan evde yaşayan kedilerde, bu riski azaltmak veya yok etmek için mevcut aşıların sıklığı ve ne sıklıkla uygulanacağı tekrar gözden geçirilmelidir.
Ne yazık ki, böbrek hastalığında hangi aşı veya aşıların etkisi olduğuna dair ek bir bilgi bulunmamaktadır. Aşılama ve KBH arasındaki ilişki kanıtlanana ve hastalığın asıl kaynağı anlaşılıncaya kadar uygulanabilecek en iyi çözüm, mevcut aşılama programlarına uymaktır. Aşı karşıtı insanların tepkisi faydalı değildir, çünkü aşılanmayan kediler muhtemelen böbrek hastalığından önce başka bulaşıcı enfeksiyonlara yakalanacaklardır.
Bu çalışmada KBH ile ilgili bazı diğer değişkenler ise diş hastalıkları, yaş ve ev dışında yaşamaktı. Diş hastalığı enfeksiyöz ve iltihaplı bir durumda ise, böbrek ve diğer sağlık sorunlarını beraberinde getirmesi oldukça muhtemel. Bu, kediler için ağız hijyeninin önemini belirtmektedir. Yaş ise uzun zamandır böbrek hastalığıyla ilişkilendiriliyor fakat malesef bu konuda alabileceğimiz bir önlem bulunmamakta.
Bazı değişkenlerin böbrek hastalığıyla ilişkilerinin bulunmadığının bilinmesi de önemlidir. Örneğin besin türü ve KBH arasında bir bağlantı görülmemiştir.Ticari mamaların, özellikler kuru mamaların, böbrek hastalığını artırdığı sıkça iddia edilse de, bu çalışmada böyle bir bilgiye rastlanmamıştır. (Burada besin türünden kasıt mama içerikleri değil, kuru ve yaş mamanın kıyaslanmasıdır).
Bir diğer sorun ise, başlangıçta araştırmaya katılan kedilerin neredeyse yarısının (%43) bırakmış olması ve böbrek hastalığı gelişimleri hakkında bilgimiz olmamasıdır. Eğer bu kediler araştırmaya devam edenlerden farklı gelişim gösterdiyse, araştırmanın sonucu tamamen değişebilir. Ayrıca takip edilen kedilerden sadece 27 tanesinde böbrek hastalığı görüldü. Bu, hastalık gelişimi araştırması için oldukça düşük bir sayı iken, insanlardaki benzer çalışmalarda bu sayı 4000 ila 9000 arasında değişmektedir.
Özetle, bu çalışma kedilerde böbrek hastalığına sebep olabilecek birkaç değişkeni incelemektedir.
Şaşırtıcı bir şekilde, bu çalışmada beslenmeyle böbrek hastalığı arasında herhangi bir ilişki bulanamadı. Fakat burada gözümüzden kaçıramayacağımız bir detay var: çalışma kedi maması üreticisi Royal Canin firması tarafından finanse edilmiştir. Tabii bu çalışmanın yanlış olduğunu göstermez.
Beslenmenin böbrek hastalığı gelişimine etkisi için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır. Buna rağmen, sık aşılama ve diş hastalıkları bu çalışmada risk faktörü olarak tanımlanmıştır.
Yazar: McKenzie B. (2016, 27 Mart). Possible Risk Factors for Kidney Disease in Cats. The SkeptVet
Çeviren: Volkan Tepeler
Düzenleyen: Volkan Tepeler, Anadolu Kedisi
Fotoğraflar: M.A.G, Fotolia
Kaynak:Finch, N.C., Syme, H.M. and Elliott, J. (2016), Risk Factors for Development of Chronic Kidney Disease in Cats. Journal of Veterinary Internal Medicine, 30: 602–610.
