Scottish Fold (İskoç) kedileri osteokondrodisplazi adı verilen bir genetik rahatsızlıktan muzdariptirler. Bu rahatsızlık kıkırdak ve kemik deformasyonlarına yol açmaktadır (1). Sonuç olarak Scottish Fold kedileri hayatları boyu acı içinde yaşarlar. Pek çok araştırmacı ve veteriner hekimler Scottish Fold kedisi üretiminin etik olmadığı ve bu kedilerin üretiminin sonlandırılması konusunda hemfikirdirler (1,2,3,5).
Ancak üreticiler ve kimi Scottish Fold sahipleri bu kedilerin çektiği ızdıraba kayıtsız kalmaktadırlar. Hastalığın sadece “kötü üretim” sonucu yani iki Scottish Fold kedisi çiftleştirildiği zaman problem yarattığını iddia etmektedirler (4). Yani üreticiler, Scottish Fold kedisini, normal dik kulaklara sahip bir kediyle (British Shorthair) çiftleştirince fold genine sahip ancak kulakları kıvrık olmayan, onların deyimiyle Scottish Straight kedisi elde edildiğini ve bu kedide osteokondrodisplazi hastalığının görülmediğini söylemektedirler. Fakat bilimsel araştırmalar, bu görüşün aksine, osteokondrodisplazinin tüm Scottish Fold kedilerinde ortaya çıktığını ispatlamıştır.
Kıvrık kulaklar hastalığın ayrılmaz bir parçasıdır
İki Scottish Fold kedisi çiftleştirildiğinde yavrular homozigottur; yani Fold (kıvrık kulak) geninden iki kopya taşırlar. Tüm yavrular kıvrık kulaklı doğar ancak hastalık sebebiyle ileri derecede sakat olurlar. Yavrularda deformasyon 7 haftalıktan itibaren görülmeye başlar ve yaş ilerledikçe daha da kötüye gider (1).
Pek çok üretici artık iki kıvrık kulaklı kedinin eşleşmesinden (Fold ile Fold) vazgeçtiklerini iddia etmektedir. Kıvrık kulaklı kedi normal kulaklı bir kedi ile çiftleştirildiğinde yavruların sadece yarısı kıvrık kulakla doğar. Bu yavrular heterozigottur. Üreticiler heterozigot Scottish Fold kedilerinde osteokondrodisplazi hastalığının olmadığına inanmaktadırlar. Fakat bu doğru değildir.
Scottish Fold kedilerinde osteokondrodisplazinin sebebi, TRPV4 genindeki mutasyonlardır (6). İlginçtir ki, insanlarda da benzer mutasyonlar osteoartirit hastalığına yol açmaktadır (7). Osteoartitit de osteokondrodisplaziye benzer bir eklem rahatsızlığıdır. Osteoartiritli insanlarda da Scottish Fold kedilerindeki gibi el ve ayaklarda deformasyonlar ortaya çıkmaktadır.
Bu benzerlik sebebiyle araştırmacılar, Scottish Fold kedilerinin insanlardaki dejeneratif osteoartiritin incelenmesinde model olabileceğini düşünmektedirler (8).
Şekilde insan elinde TRPV4 mutastonlarının yol açtığı deformasyonlar görülmektedir.
Daha önce de belirtildiği üzere, TRPV4 mutasyonlarının osteokondrodisplaziye yol açtığı kesindir ve bu aynı zamanda Scottish Fold kedilerindeki kıvrık kulakların da sebebidir (6). Hastalık olmadan kıvrık kulak mümkün değildir: kıvrık kulaklar hastalığın ayrılmaz bir parçasıdır.
Hastalık heterozigot Scottish Fold kedilerini nasıl etkiler?
Heterozigot ya da değil, kıvrık kulaklara sahip bütün kediler farklı derecelerde osteokondrodisplazi hastalığından etkilenirler(1,2,3,5,8,9).
Hastalık en şiddetli şekliyle homozigot Scottish Fold kedilerinde görülür ve kedinin yürümesine engel olacak kadar ilerleyebilir (1). Heterozigot kediler ilk bakışta hastalıktan daha az etkileniyormuş gibi gözükse de bu durum aldatıcıdır. Hastalık bu kedilerde sadece daha yavaş ilerler. Osteokondrodisplazi bazı heterozigot kedilerde 6 aylık gibi erken bir dönemde de ortaya çıkabilir (1).
Şekildeki röntgende: A) 16 aylık bir Scottish Fold kedisinde ön ayak deformasyonları ile B) Normal bir kedi ön ayağı karşılaştırılmıştır
Scottish Foldlardaki kemik deformasyonları kısa şekli bozulmuş uzuvlara ve kalın, esnekliğini yitirmiş bir kuyruğa yol açmaktadır. Bu kediler yürüme, koşma ve zıplama hareketleri sırasında acı çektikleri için aktif değildirler (1,3).
Heterozigot kedilerinin de hastalıktan etkilenebileceğini kabul etmeyen Scottish Fold üretici ve sahipleri, kedilerinin acı çekmesi halinde bunu anlayabileceklerine inanmaktadırlar. Ancak bu düşünce tarzları çok yanlıştır: bilim insanları bile kedilerin ne zaman acı içerisinde olduklarını zorlukla teşhis edebilir(11). Ayrıca kediler bir korunma mekanizması olarak acı çektiklerini gizlemekte ustadırlar.
Hatta bazen heterozigot kedilerdeki acı o kadar dayanılmaz bir noktaya gelir ki, sahipleri onları uyutmak zorunda kalabilir (1).
Glukosamin ve kondroitin sülfat gibi kondroitin takviyeleri Scottish Fold kedilerinde ağrıyı azaltabilir (2), radyoterapi de hastalığın kontrol altına alınmasında yardımcı olabilir (5,9). Tüm bu süreçte Scottish Fold kedisinin yaşam boyu sürecek muameleye ihtiyacı olacaktır (8). Fakat tüm bu bunlar yapılsa bile, ne yazık ki osteokondrodisplazi hastalığının tedavisi yoktur.
Scottish Fold kedisi üretimi yasaklanmalıdır
Scottish Fold gözde bir kedi ırkıdır ve Türkiye’deki nüfusu da üzücü bir şekilde giderek artmaktadır; bu sebeple sahiplerin osteokondrodisplazi hastalığıyla ilgili doğru bilgilendirilmesi çok önemlidir. Dolayısıyla başta hayvanseverlerin ve veteriner hekimlerin insanları bilinçlendirmesi şarttır. Fakat bu konuda hala yeterli girişimler bulunmamaktadır, aksine sosyal medyada bu kedilerin fotoğraf ve videoları sürekli paylaşılarak bu kediler daha da popülerleştirilmektedir.
İnsanlar kıvrık kulakları şirin bulurlar ve muhtemelen bu yüzden Scottish Fold kedisi alırlar. Çoğu Scottish Fold sahibi hastalıktan habersizdir; haberi olanlar da kedilerinin Scottish Fold ve British Shorthair ırklarından üretildiği için hastalıktan etkilenmediğine inanırlar (3). Bu durum pek şaşırtıcı değildir çünkü ırk kedi üretimi ile ilgili bilgilerin büyük bölümü üreticilerden gelmektedir. Scottish Fold üreticileri, doğal olarak, ürettikleri ve sattıkları bu kedilerin hastalıktan etkilendiğini kabul etmezler. Çoğu veteriner hekim de müşterilerini Scottish Fold almaktan vazgeçirmezler: oysaki kedinin sağlık ve yaşam kalitesi bakımından gerekli uyarıyı yapmaları gerekir (10). İşin üzücü yanı Scottish Fold ve başka ırkların üretim ve ticaretini yapan veteriner hekimler de mevcuttur ki bu, hekimlik mesleği etiğine son derece ters düşmektedir.
Tüm Scottish Fold kedileri osteokondrodisplazi hastalığını taşır ve bu hastalık sebebiyle hayatları boyu acı çekerler. Bu acıyı engellemek ve ortadan kaldırmak için insanlar bu kedileri satın almamak konusunda bilinçlendirilmelidir. Yapılması gereken en doğru şey, Scottish Fold üretiminin tüm dünyada tamamen yasaklanmasıdır. Bu ve benzeri kedilerin üretimini ve satışını yapan kişi ve kurumlar tespit edildiğinde, caydırıcı yasa ve kanunlarla haklarında cezai yaptırımlar uygulanmalıdır. Eğer veteriner hekimler de bu organizasyonların içindeyse meslekten ihraç edilmelidir.
Scottish Fold hakkında diğer yazılarımız:
Scottish Fold: Sevimli ve Acı Çekmeye Mahkum
Scottish Fold Tutkusuna Hızlı Son
Genetik Bozuklukları Olan Hayvanları Üretenler Ceza Alacak
Scottish Fold Üretimi Uzmanları Gerçekten İkiye mi Böldü?
İmza Kampanyamız:
Scottish Fold Üretimi Yasaklansın
Fotoğraflar: Murielle Smit, Galina (Yumi Studio), Goffinet Cédric, Ivan Uskov, mroppx, Vladimir PustovitKaynaklar>>
Malik, R., Allan, G. S., Howlett, C. R., Thompson, D. E., James, G., McWhirter, C., & Kendall, K. (1999). Osteochondrodysplasia in Scottish fold cats. Australian veterinary journal, 77(2), 85-92.
2. Chang, J., Jung, J., Oh, S., Lee, S., Kim, G., Kim, H., … & Choi, M. (2007). Osteochondrodysplasia in three Scottish Fold cats. Journal of veterinary science, 8(3), 307-309.
3. Aydin, D., Altunatmaz, K., & Erdikmen, D. O. (2015). Hereditary Osteochondrodysplasia in Scottish Fold Cats. Kafkas Universitesi Veteriner Fakultesi Dergisi, 21(4), 463-469.
4. Safkan Patiler (2016, 17 Eylül) Scottish Fold Irkın En Önemli Genetik Hastalığı : Osteochondrodysplasia
5. Hubler, M., Volkert, M., Kaser‐Hotz, B., & Arnold, S. (2004). Palliative irradiation of Scottish Fold osteochondrodysplasia. Veterinary Radiology & Ultrasound, 45(6), 582-585.
6. Gandolfi, B., Alamri, S., Darby, W. G., Adhikari, B., Lattimer, J. C., Malik, R., … & McIntyre, P. (2016). A dominant TRPV4 variant underlies osteochondrodysplasia in Scottish fold cats. Osteoarthritis and Cartilage, 24(8), 1441-1450.
7. Lamandé, S. R., Yuan, Y., Gresshoff, I. L., Rowley, L., Belluoccio, D., Kaluarachchi, K., … & Cole, W. G. (2011). Mutations in TRPV4 cause an inherited arthropathy of hands and feet. Nature genetics, 43(11), 1142-1146.
8. Takanosu, M., Takanosu, T., Suzuki, H., & Suzuki, K. (2008). Incomplete dominant osteochondrodysplasia in heterozygous Scottish Fold cats. Journal of Small Animal Practice, 49(4), 197-199.
9. Fujiwara‐Igarashi, A., Igarashi, H., Hasegawa, D., & Fujita, M. (2015). Efficacy and complications of palliative irradiation in three Scottish fold cats with osteochondrodysplasia. Journal of veterinary internal medicine, 29(6), 1643-1647.
10. Waters, A. (2017). Vets can’t do this on their own. Veterinary Record, 181(2), 30-30.
11. Merola, I., & Mills, D. S. (2016). Systematic review of the behavioural assessment of pain in cats. Journal of feline medicine and surgery, 18(2), 60-76.
