Hızla yayılan sağlıklı beslenme ve yaşam bilinci insanları işlenmiş gıda tüketimini gittikçe azaltmaya yönlendirse de, kedilerimiz için bunun tam tersi bir eğilim oluşmakta ve artık onları gerçek et ve hatta mutfak artıklarımızla bile beslememekteyiz. Kedilerin çoğunun beslenmesi ticari kuru mamalar ve konserve yaş mamalar ile olmaktadır. Şüphesiz bu ticari mamalar bizler için çok büyük kolaylıktır ve kediler de bunları severek yemektedirler (hatta bağımlı hale gelip başka şey yemeyi reddetmektedirler).
Peki, ticari kedi mamalarının pek sağlıklı olmayan bazı katkı maddeleri içermediğinden veya içeriğinin kalitesinden nasıl emin olabiliriz?
İşte size halen kedinizin büyük olasılıkla yemekte olduğu ve sağlığına olumsuz etkileri olabilecek, kedi mamalarında olan ama evcil hayvan sektörünün bilmenizi istemediği dört şey.
- Kaynağı bilinmeyen etler
Piyasada kedi mamalarının tavuk, domuz, tavşan ve diğer et türlerinde çeşnisi olan pek çok çeşidi bulunmaktadır. Acaba paketin içinde, üzerinde yazıldığı gibi tavşan eti mi vardır? İtalya’da yapılan bir çalışma başka şeyler de olduğunu iddia etmektedir (1). Araştırmacılar 40 kadar kedi ve köpek mamasını inceleyerek bu ürünlerin içerdiği et türünün paketin üzerinde yazana uyup uymadığını araştırdılar. İncelenen mama ürünlerinin hemen hemen hepsinde üzerinde belirtilen et türünden farklı en az bir başka hayvansal içeriğe rastlandı. Birçok mamada domuz, tavuk ve hindi DNA’sına rastlanmasına rağmen paketin içindekiler listesinde bu türlerin olmadığı görüldü. Bazılarında at etine dahi rastlandı. İnternette dolaşan ölü kedi ve köpek etlerinin de bu mamalara karıştırıldığı söylentilerinin aksine incelenen ürünlerde kedi ve köpek DNA’sına rastlanmadı.
Kuru mamalar, etiketlerinde en çok yanlışlık olanlardır. Yanlış etiketlendirme, alerjisi olan kediler için sorun oluşturabilir. Örneğin, domuz etine alerjisi olan bir kedi için içeriğinde gizlenmiş domuz eti olmayan ticari bir ürün bulmak oldukça zordur.
Bundan ne çıkarımda bulunabiliriz dersek? Etiketlere gözü kapalı güvenmememiz gerektiğini ve yetkililere, evcil hayvan maması sektörünü ürün içeriğinde kullanılanlar konusunda daha dikkatli olmaya zorlayacak yönetmelikler hazırlamaları için baskı gerektiğini kabul etmeliyiz.
- Parabenler
Parabenler, kozmetik ve ilaç ürünlerine katılan ve onları zararlı bakteriler ve mantarlardan korumaya yönelik maddelerdir. İnternette yayılan kötü ünlerine karşın parabenler, kozmetiklerde kullanılan düşük dozlarda zararsız ve rahatsızlık vermeyecek kimyasallardır. Daha yüksek dozlarda kullanıldığında ise parabenler, hormonlar ile etkileşime geçip üreme ve sinir sistemlerine zarar veren etkilere yol açabilirler.
Parabenler kedi ve köpek mamalarında da bulunmaktadır. Ama paketlerin içerik listelerinin hiçbirinde geçmemektedirler.
Peki kedi mamalarında ne arıyorlar diye sorabilirsiniz? Bizim de bir fikrimiz yok doğrusu.
Yapılan bir araştırma, 60 kedi ve köpeğin idrarında parabenlere rastladı (2). Kuru mama tüketen kedilerin idrarındaki paraben seviyesi çoğunluk yaş mama tüketen kedilerinkine göre en yüksek seviyede idi. Kedi mamaları en yüksek oranda paraben içeren mamalar olmasına karşın kedilerin idrarı köpeklerin idrarına göre daha düşük seviyede paraben içeriyordu, bu da bize kedi bünyesinde bu kimyasalların farklı bir şekilde hazmedildiğini göstermektedir.
Kapalı ortamlarda tutulan kedilerin, çoğunlukla dışarıda dolaşan kedilere göre şeker hastalığı, böbrek hastalığı ve hipotiroid hastalığına daha yatkın olmalarının nedenini tam olarak bilememekteyiz. Kedi mamalarında bulunan bazı maddeler bu sağlık sorunlarının oluşmasına katkıda bulunuyor olabilir. Daha bir derinlemesine yapılacak araştırmalar parabenlerin kedi sağlığına etkileri konusunda ışık tutabilir. Biz de şimdilik parabenlerin kedi mamalarının içine nasıl olup da girdiğini merak edebiliriz.
- B1 vitamini yetersiz mamalar
Artık kuru mamalar kediler için bir “dengeli beslenme” kaynağı olarak görülmeye başlandı, ancak bunun eşdeğeri insanlar için nedir desek, büyük olasılıkla “hazır bisküviler” diye cevaplayacağız. Gerçekten de, kuru mamalar hazırlanırken birçok işlemden geçer ve bunun sonucu olarak da bazı besin değerlerini kaybederler.
Thiamine ya da daha bilinen adıyla B1 vitamini enerji metabolizmasında önemli rolü olan bir besindir ve uzun süreli eksikliği bir kediyi öldürebilir. B1 vitamini yetersizliği genellikle fazla çiğ balık tüketimi ile ilişkilendirilir, ancak bazı ticari kedi mamaları da yeterince B1 vitamini içermedikleri için kedilerin sağlığını bozabilir. Bir kedi maması yeterli B1 vitamini içeriği ile hazırlanmış olsa bile zaman içinde bu vitamin bozulacaktır: kuru mamanın nasıl ve ne süre saklandığına bağlı olarak B1 vitamininin %57’si kadarı kaybolabilir (3).
Peki, ne yapmalıyız? Kedi maması alırken üretim tarihini kontrol etmeli ve bulabildiğimiz en taze ürünü almalıyız. Aynı zamanda bu mamayı sıkıca kapatılmış kaplarda ve sıcaktan, doğrudan ışıktan nemden uzak bir yerde saklamalıyız. Ve de en ucuz mamaları ister kendi kediniz ister sokakta yaşayan kediler için almayınız. Bu tür mamalar sadece gereksiz kalori içerir, kedilerin şişmanlamasına ve önemli besin maddelerinden yoksun kalmasına neden olur.
- Hamam böcekleri
Dışarıda yaşayan kediler sıkça böcekleri de yerler, ev kedileri ise arasıra evin karanlık köşelerinde gizlenen bir tane bulup onu dişleme şansına erişebilirler, belki. Size iğrenç gelebilir ama, kedinizin yırtıcı içgüdüleri karşısında pek yapabileceğiniz bir şey de yoktur.
Yine de kedi mamalarının içinde herhangi bir şekilde hamam böceği parçalarının bulunmasını normal karşılamayı asla düşünmüyoruz. Fakat, kedi maması üreticileri bu hamam böceklerini hiç dert etmiyorlar. Hatta, bu kirli kedi ve köpek mamalarını pişkinlikle satmaya devam ediyorlar (4). Belki de daha iyi, biraz daha fazla protein mi dersiniz? Ama hayır, kedi ve köpek maması kalite standartlarının şimdi olduğundan çok daha yükseltilmesi gerektiğini gösteren bir olgu daha size.
Peki, kedinizi ticari mamalar ile beslemeyi bırakmalı mısınız? Durun, henüz o kadar endişelenmeyin. Kedilerin yediği mamalar ve içerdiği kimyasalların onlara ciddi zararları olup olmadığı konusunda kesin bir fikir oluşturulabilmiş değil. Yine de daha kaliteli mamalar üretilmesi ve mama üreticilerinin daha fazla sorumluluk üstlenmeleri için talepte bulunmamız gerekiyor.
Kaynaklar
- Ricci, R., Conficoni, D., Morelli, G., Losasso, C., Alberghini, L., Giaccone, V., … & Andrighetto, I. (2018). Undeclared animal species in dry and wet novel and hydrolyzed protein diets for dogs and cats detected by microarray analysis. BMC veterinary research, 14(1), 209.
- Karthikraj, R., Borkar, S., Lee, S., & Kannan, K. (2018). Parabens and Their Metabolites in Pet Food and Urine from New York State, United States. Environmental science & technology, 52(6), 3727-3737.
- Kritikos, G., Parr, J. M., & Verbrugghe, A. (2017). The Role of Thiamine and Effects of Deficiency in Dogs and Cats. Veterinary Sciences, 4(4), 59.
- FDA (2017). Establishment Inspection Report, Mars Petcare US, 11-26 July 2017. Inc.