Kedilerin ya da köpeklerin, insan zihin ya da beden sağlığı üzerindeki faydalarını destekleyen çalışma sayısı çok az.
$70 milyar dolarla evcil hayvan endüstrisi, evcil hayvan sahibi olmanın bizi daha sağlıklı ve mutlu kılacağı fikriyle gönüllerimizi fethetmeye çalışıyor (1). Bu endüstri, evcil hayvan sahibi olarak, kalp sorunlarınızı iyileştirmekten tutun, depresyonu gidermeye, hayat kalitenizi artırmaya, çocuk sağlığına ve gelişimine destek olmaya, daha sağlıklı bir yaşlanmaya ve otizm spektrumu bozukluklarından Alzheimer ve travma sonrası yaşanılan stres bozukluklarına kadar geniş bir yelpazedeki sorunlardan kurtulabileceğinize sizi ikna etmeye çalışıyor.
Evcil hayvan sahibi olmanın, insan sağlığı üzerinde olumlu bir etkisi olduğunun bilimsel olarak kanıtlanmış olduğu fikri, halka ve hatta tıp sektörüne ulaşmış durumda. İnsan-Hayvan Bağı Araştırma Enstitüsü’ne (Human Animal Bond Research Institute – HABRI) göre aile hekimlerinin %97’si, evcil hayvan sahibi olmanın sağlığı olumlu yönde etkilediğine inanıyor (2).
Evcil hayvan endüstrisi veya pet sektörü ise bunun aksine, evcil hayvan sahiplerinin, evcil hayvanlarla beraber yaşamayan insanlara kıyasla daha sağlıklı ya da mutlu olmadığınaişaret eden ve sayıları git gide artan bilimsel araştırmalar bilinsin istemiyor.
Evcil hayvanların, ileri yaştaki bireylerin fiziksel ve zihinsel sağlıklarına olan etkisini araştıran yeni bir çalışma daha, hayvanlarla yaşamanın, evcil hayvan sahiplerini daha mutlu kıldığını gösterecek yeterli kanıt bulamadı.
· Evde kedi veya köpek beslemenin insanlara ve insan sağlığına faydaları var mı?
Araştırma:kediler ya da köpekler sağlığınızı olumlu bir şekilde etkiliyor diye bir şey yok
Evcil hayvan beslemek kalp hastalıkları riskini düşürüyor mu? Hayır. Kedili veya kedisiz, her 4 kişiden 1’i kalp ve damar hastalığından ölmektedir.
BMC Geriatrics’te yayınlanan bu araştırmada, Whitehall II Araştırması denilen ve hala devam eden bir araştırma projesi adı altında toplanan hayvan sahibi olma ve sağlık üzerine olan veriler analiz edildi. Bu proje, mesleki ve toplumsal faktörlerin, İngiliz devlet memurlarının zihinsel ve fiziksel sağlıkları üzerine olan etkilerini araştıran, uzun vadeli bir projedir. Bu projede katılımcılara, 1984’ten bu yana, her iki senede bir, sağlık ve hayat kaliteleri üzerine sorular yöneltilmiş ve bu sorular arasında hayvan sahibi olmaya ilişkin sorular da yer almıştır (3).
Çalışmada, yaşları 59 ila 79 arasında değişen 6.575 katılımcı yer almış olmakla birlikte bunlardan yaklaşık 2.000 tanesi, evcil hayvan sahibiydi. Hayvan sahiplerinden %37’sinin köpek, %62’sinin de kedi sahibi olduğu belirlenmiştir. Yöneltilen sorular ise standart olarak, fiziksel ve zihinsel sağlığı ölçme amacını güdüyordu. Bunun yanı sıra, katılımcıların ne kadar egzersiz yaptıklarına ve uyku kalitelerinin ne durumda olduğuna ilişkin sorular da yöneltildi. Son olarak ise katılımcılara, yaşadıkları çevre hakkında, mesela bulundukları yer temiz mi, güvenli mi, yaşayanlar arkadaş canlısı mı gibi sorular da soruldu.
· Sonuçlar
Aşağıdaki grafikte gösterildiği üzere, evcil hayvan sahipleriyle olmayanlar arasında anlamlı bir fark olmamakla beraber bazı parametrelerde hayvan sahipleri biraz daha kötü skor vermiştir.
· · Grafiği hazırlayan: Hal Herzog· ·
İşte sonuçlar
♦ Genel sağlık ve kronik hastalık miktarı – Fark yok
♦ Yaşam kalitesi – Fark yok
♦ Genel akıl sağlığı – Fark yok
♦ Depresyon – Evcil hayvan sahipleri biraz daha kötü
♦ Depresyon ve Anksiyete – Evcil hayvan sahipleri biraz daha kötü
♦ Bilişsel Durum (Küçük Psikolojik Durum Testi) – Fark yok
♦ Hareketlilik – Fark yok
♦ Doktor ziyareti miktarı – Fark yok
♦ Yüksek tansiyon ilacı alımı – Fark yok
♦ Akciğer kapasitesi – Fark yok
♦ Beden kitle endeksi – Evcil hayvan sahipleri biraz daha kilolu
Kısacası araştırmacılar, “sağlık değişkenlerinde, akıl sağlığının biraz daha kötü ve Beden Kitle İndeksi’nin (BKİ) biraz daha yüksek olması dışında, az ya da yok sayılacak miktarda fark olduğu” sonucuna vardılar.
Evcil hayvanların, katılımcıların sağlık ve yaşam kalitesine öne çıkan bir etkisi olmaması gerçekten şaşırtıcı. Bu sonuçlardan sayıca az olsa da olumlu olanları, evcil hayvan sahibi olmanın faydalarına inananları az biraz rahatlatabilir.
· Grafiği hazırlayan: Hal Herzog
Egzersiz: Üstteki grafikte görebileceğiniz gibi, köpek sahipleri, köpek sahibi olmayanlara kıyasla daha fazla düşük ya da orta seviye egzersiz yapıyor (Yüksek seviye egzersiz konusunda iki grup arasında anlamlı bir fark bulunmuyor). Yalnız, bu bulgu, içinde küçük bir sıkıntı barındırıyor. Köpek sahipleri, daha fazla düşük ya da orta seviye egzersiz yapıyor olsa dafiziksel aktivitede görülen bu artış, onların sağlıklarında kayda değer ve ölçülebilir bir artış olarak geri dönmüyor.
Purdue Üniversitesi’ndeki bir araştırma grubu da benzer sonuçlara ulaştı (4). Bir sene boyunca, köpek yürütmenin orta yaşlı ve aşırı kilolu kadınlara olan etkisini araştıran bu araştırmacılar; kilo, tansiyon ya da kandaki yağlanma parametrelerinde, köpek gezdirenler ile tek başına yürüyenler arasında bir fark olmadığı sonucunu elde ettiler.
BMC’deki araştırmaya göre evcil hayvan sahipleri, diğerlerine kıyasla uykuya dalmakta daha az zorlanmalarına karşın, uyandıklarında kendilerini daha yorgun hissetme olasılığı daha yüksek. Fakat bu farklar, “istatistiksel olarak anlamlı” olsa da pratikte anlamsız denecek kadar küçük.
Yaşam Çevresi Algıları.Evcil hayvan sahipleri, özellikle de köpek sahipleri, evcil hayvan sahibi olmayanlara kıyasla yaşadıkları mahalle hakkında daha olumlu şeyler düşünüyor. Fakat, uyku parametresinde de olduğu gibi, evcil hayvan sahipleri ile evcil hayvan sahibi olmayanlar arasındaki fark, istatistiki olarak anlamlı olsa da gerçek hayatı göze aldığımızda çok önemsiz kalıyor.
· Evcil hayvanların faydalı olduğu algısına gölge düşüren başka çalışmalar da var
BMC’nin araştırması, evcil hayvan sahibi olmanın insanları daha mutlu ve sağlıklı yaptığı iddiasına daha da şüphe ile yaklaşmamıza sebep olan son zamanlarda yapılmış büyük çaplı araştırmalardan sadece bir tanesi. Örnek olarak, RAND Corporation araştırmacıları tarafından 2017’de gerçekleştirilen bir araştırma, evcil hayvan sahibi olma ile ilişkilendirilen daha sağlıklı olma durumunun, evcil hayvan sahipleri ile evcil hayvan sahibi olmayanlar arasındaki sosyoekonomik farklılıklardan ileri geldiğini buldu (5). RAND ekibi ayrıca, evcil hayvan sahibi olan çocukların algısal ve zihinsel yönden daha sağlıklı olmasının tamamen ırk, etnik köken ve ailenin varlıklı olup olmamasına bağlı olduğunu gördü (6) [Link]. Basset Enstitüsü araştırmacıları da evinde kedisi olan çocukların, olmayanlara kıyasla kendilerine psikolojik tanı konulma olasılığının daha yüksek olduğunu belirtti (7, 8).
· Acı Gerçek: Evcil Hayvanların İyileştirici Güçleri Yok
İşin aslı şu ki son otuz senede evcil hayvanların etkileri üzerine çıkan araştırmalar, hakkında kesin bir çıkarım yapamayacağımız sonuçlarla bize geldiler (9). Bazı araştırmacılar, evcil hayvan sahiplerinin daha iyi durumda olduğunu söylerken bazılarıysa evcil hayvanı olanların, olmayanlara kıyasla daha fazla zihinsel ve bedensel sağlık problemleri ile yüzleştiğine işaret ediyor. Bu problemler arasında; migren, uykusuzluk, panik atak, ülser, yüksek tansiyon, yalnızlık ve depresyon bulunuyor. Bunlara karşın başka birtakım araştırmalar da hayvanlarla yaşamanın insan sağlığı ve yaşam kalitesi üzerinde herhangi bir etkisi olmadığını öne sürüyor. Evcil hayvan sahibi olmayı yere göğe sığdıramayan ve evcil hayvan endüstrisine destek çıkan yayınların, bahsini geçtiğimiz bu tarz sayısı git gide artan bilimsel çalışmalardan bir kez bile bahsetmemesitakdir edersiniz ki şaşılacak bir durum değil.
Beni yanlış anlamayın, ben hayatım boyunca hayvanları çok sevmişimdir. Ev hayvanlarıyla birlikte yaşamanın beraberinde getirdiği zevk ve keyfi çok iyi anlıyorum. Bununla beraber, insanın hayatına bir ev hayvanı sokmak için bir sürü iyi sebebi olabileceğinin farkındayım. Fakat, kendini daha az yalnız hissetmek ya da daha uzun yaşamak için kedi ya da köpek sahibi olmak bunlardan biri değil. İşin özünde, evcil hayvanların mucizevi iyileştirici güçleri olduğu iddialarının, büyük ölçekli evcil hayvan ürünleri şirketlerinin pazarlama bölümleri ve ticaret grupları tarafından ortaya atılan abartılı reklam kampanyalarından ibaret olduğu gerçeği yatıyor.
Yazar: Hal Herzog, (2018, August 31). Does Having Pets Really Make Us Healthier?Psychology Today
Kaynaklar
American Pet Products Association (2018). Pet Industry Market Size & Ownership Statistics.
2. The Human Animal Bond Research Institute (2014, October 27). Results Show 75% of Doctors said Patients’ Health Improved as the Result of Getting a Pet.
3. Mein, G., & Grant, R. (2018). A cross-sectional exploratory analysis between pet ownership, sleep, exercise, health and neighbourhood perceptions: the Whitehall II cohort study. BMC Geriatrics, 18(1), 176.
4. Richards, E. A., Ogata, N., & Cheng, C. W. (2017). Randomized Controlled Theory-Based, E-Mail-Mediated Walking Intervention: Differences Between Dog Owners and Non-Dog Owners. Clinical nursing research, 26(1), 47-67.
5. Saunders, J., Parast, L., Babey, S. H., & Miles, J. V. (2017). Exploring the differences between pet and non-pet owners: Implications for human-animal interaction research and policy. PloS One, 12(6), e0179494.
6. Miles, J. N., Parast, L., Babey, S. H., Griffin, B. A., & Saunders, J. M. (2017). A propensity-score-weighted population-based study of the health benefits of dogs and cats for children. Anthrozoös, 30(3), 429-440.
7. Riley, M. R., Gibb, B., & Gadmski, A. (in press). Household cats and children’s mental health. Human-Animal Interaction Bulletin.
8. Herzog, H. (2018, March 22). Do Children with Cats Have More Mental Health Problems?Psychology Today.
