Özet bilgi- Hindistan’da köpekler, her yıl 000 insanı ısırmaktave aynı zamanda kuduzun da ana kaynağı olma halini sürdürmektedirler. Yapılan araştırmalar, leoparların yaşamlarını şehirlerde de sürdürmelerinin aslında kuduzu önlemeye yardımcı olabileceğini işaret etmektedir.
Büyük yırtıcıların yakınında yaşamak genelde kolay olmamaktadır. İnsanların büyük cüsseli, et yiyen vahşi hayvanlara yönelik içgüdüsel ve bir taraftan da oldukça anlaşılır olan ihtiyat hali mevcut olup bu hayvanlara yönelik algı yüzyıllar boyu aktarılan korku ile kötülük görme duyumlarının şekillendirdiği bakış açısı nedeniyle gerçekte olandan farklı hale gelmiştir. Bununla birlikte, eğer yarattıkları ekolojik etki ile bizim hedeflerimiz ve amaçlarımız örtüşürse- örneğin Hindistan’da bir şehir olan Mumbai’deki kuduz sorununu önlemek gibi- o zaman bu hayvanları komşu olarak kabul edebilir, ya da en azından onların varlığına şükran duyar hale gelebiliriz.
Trends in Ecology and the Environmentdergisinde yayımlanan bir çalışmada biyologlar, Mumbai’nin Sanjay Gandhi Milli Park’ında yaşamakta olan leoparların şu ana kadar fazla takdir toplamamış olan halk sağlığına yönelik faydalarını tanımlamaktadırlar (1). Yirmi iki milyon insanlık bir şehrin hemen yanı başında yer alan bu yaklaşık 100 km2’lik doğal zenginliğin içinde, birkaç düzine büyük kedi yaşamını devam ettirmektedir. Bu kediler domuz, geyik ve aynı zamanda önemli sayıda serbest gezen köpek ile beslenmektedirler.
Leoparların diyetlerinin yaklaşık %40’ını köpekler oluşturmaktadır ki bu Mumbai’de yaşayan halk da dahil olmak üzere, birçok köpeksever insanın rahatsız olabileceği bir gerçektir. Şehirde yaşayan tahmini sayıları 100.000’i bulan köpekler sıklıkla mahallenin üyeleri olarak kabul edilmektedirler. Ancak bununla birlikte sık sık sorunlara da neden olabilmektedirler; her yıl yaklaşık 74.000 insanın ısırılması ve sıklıkla da köpekler için endemik kabul edilen kuduz hastalığını bulaştırmak gibi.
Leoparların gece avlandıkları Sanjay Gandhi Milli Parkı civarındaki mahallelerde ise köpekler, şehrin herhangi bir bölgesinde olduklarından çok daha düşük nüfus yoğunluğuna sahiptir. Araştırmacılar bu durumun köpek ısırıkları açısından bakıldığında ne anlama geldiğini hesaplamışlardır. Tanımlanan bölgede yaşamakta olan 350.000 insanın varlığı düşünüldüğünde, leoparlar sayesinde gerçekleşen köpek nüfusundaki azalmanın insanlar için her bir yıl için neredeyse 000 daha az köpek ısırma vakası ve 90 daha az kuduz ölümü anlamına gelmektedir.
Elbette bu oran oldukça üst noktadan yapılan bir tahmindir. Araştırmacılar leoparların olmadığı ortamlardaki köpeklerin, Mumbai’de sadece az sayıdaki başka bölgelerde aşırı nüfus yoğunluğuna ulaşacakları öngörüsündedirler. 2013 ile 2016 yılları arasında tüm şehrin genelinde 18 kişinin kuduzdan öldüğü bilgisinden yola çıkılır ise, 90 adet önlenmiş insan ölümü tahmini biraz yüksek gibi görünmektedir.
Yine de, çalışma aslında ölümcül bir hastalığın görülme oranını azaltma açısından leoparların rolüne dikkati çekmektedir. Ve her ne kadar çalışmanın kapsamı dışında olsa da, konu ile ilişkili halkın hassasiyeti oldukça karışık olabilmektedir. Köpekleri kendilerinden uzaklaştırabilmek içinden sopa taşıyan birçok Mumbai yerlisi olduğu gibi, köpekleri besleyen ve onlara bakım verenler de mevcuttur. Bu açıdan çalışmanın bulguları orada yaşamakta olan kişilerin beraber yaşadıkları hayvanlarla başa çıkabilmeleri veya beraber yaşamaları daha karmaşık bir hal almaktadır.
Elde edilen bulgular, geyiklerin neden olduğu araç kazalarını azaltan pumalardan tutun da Etiyopya kentlerindeki sokakları temizleyerek hastalık riskini azaltan benekli sırtlanlara kadar uzanan, büyük cüsseli ve sıklıkla olumsuz karşılanıp davranılan yırtıcıların insanlara sağladıkları faydaların tespit edildiği diğer iletilmiş gözlem ve görüşlerle uyum göstermektedir (2). Böylesi etkilerin ortaya çıkması insanların bu hayvanlara karşı daha hoşgörülü olmalarını sağlayabilir.
Araştırmacılar söyle demektedir: “Leoparların menüsünde bir sonraki öğün olma riski nedeniyle insanlar hala kaygı duyuyor olsalar da korku, bu etçillerin varlığının getirdiği bir dizi fayda haricinde çok daha büyük rakamlarda kurtarılan yaşamların olma potansiyeli ile tartılmalıdır”.
· Anadolu Kedisi’nin Yorumu:
İnsan, karnivor ve köpek arasındaki bu ilginç etkileşim böylesine büyük bir bölgede ekolojik ve sosyolojik açıdan son derece karmaşık bir durumdadır. Fakat kuduzdan korunmak için daha kapsamlı önlemler alınması şarttır, bunun da en etkili yöntemikuduz aşılarının yaygınlaştırılması gerçeği unutulmamalıdır.
Yazar: Keim, B. (2018, 21 Mart) How leopards in Mumbai may save human lives. Anthropocene
Çevirmen: Handan Özek Erkuran
Kapak fotoğrafı: Steve Winter/ National Geographic
Kaynaklar
1)Braczkowski, A. R., O’Bryan, C. J., Stringer, M. J., Watson, J. E., Possingham, H. P., & Beyer, H. L. Leopards provide public health benefits in Mumbai, India. Frontiers in Ecology and the Environment.
2) O’Bryan, C. J., Braczkowski, A. R., Beyer, H. L., Carter, N. H., Watson, J. E., & McDonald-Madden, E. (2018). The contribution of predators and scavengers to human well-being. Nature ecology & evolution, 1.
