Kediler neden mırlar? İnsanlar çoğunlukla bir kedinin mutluluktan mırladığını düşünür – aslında bu mümkün – fakat kedi dostlarımızın bu farklı sesi çıkarmasının başka sebepleri de vardır.
Mırlamak, bir kedinin hayatında çok erken (anne sütüyle beslenilen zamanlarda) oluşan bir alışkanlıktır, yani sadece insanlara yöneltilen bir ses değildir. Kedi sahipleri zaten bir kedinin tek tip mırıltıdan başka sesler çıkardığının ve miyavlama, mıkırdama (kuş gördüklerinde çıkarttıkları ses), hırlama, tıslama gibi sesleri içeren geniş bir repertuar sahibi olduğunun pekâlâ farkındadır.
Emzirme sırasındaki mırlama, kedinizin kucağınıza yayılıp kendini sevdirirken çıkardığı mırlamadan nitelik olarak farklıdır. Ses analizleri, (1) kedinin annesinden ya da bir insandan mama istediği zaman, mırlamasında ağlamaya benzer frekansta, ancak bu kadar yüksek olmayan, tiz bir notanın varlığını göstermiştir. Bunun dişi memeli hayvanlarda hormonal durumu etkileyip annelik hislerinin ortaya çıkmasına sebep olan bebek ağlaması etkisi yarattığı düşünülebilir (2).
Bir kedi okşandığında veya kanepede sahibine sokulduğunda, mırlaması daha çok uyku getirici ve genellikle rahatlatıcıdır; akustik analizler bu tür mırlamadaki “ağlama” unsurunun kaybolduğunu göstermektedir (1).
Yetişkin kediler ise başka bir kediye yakınken ya da onlarla fiziksel temas halindeyken, örneğin birbirlerini yalayarak temizlerken mırlarlar (3). Bunu aynı şekilde cansız bir nesneyle oynarken veya yemek yerken, yani yalnız oldukları bir zamanda da yapabilirler. Ancak, en fazla yalnız olmadıkları zaman mırlarlar: o zaman mırlama sesi, yemek ya da okşanma isteğini ya da sosyalleşmeden alınan keyfi gösterir.
Karanlık taraf
Metin Okuyaz
İlginçtir ki, veteriner hekimler kedilerin çok büyük bir acı içindeyken veya tam ölümden önce de mırlayabileceğini belirtiyor (4). Eğer mırlama sesi keyif belli eden bir sesse bunun mantıksız olduğu düşünülebilir; ancak bu, kedinin yardım isteme şekli de olabilir.
Aynı zamanda bu mırlama, kedinin yaralı ve güçsüz oluşunu gizleme yolu da olabilir. Eğer küçük bir hayvansanız, etçil bile olsanız, zayıflığınızı göstermeniz iyi olmaz; çünkü bu davranış büyük yırtıcı hayvanları gelip sizi yeme konusunda cesaretlendirecektir. Mırlamanın kedice karşılığı “her şey iyi gidiyor, dünyanın zirvesindeyim. Burada bakacak bir şey yok, lütfen ilerleyin” olabilir.
Büyük kediler de mırlayabilir mi?
“Büyük kediler”in mırlayıp mırlamadığı uzun tartışmalara konu olmuştur. Aslan ya da kaplan gibi kükreyebilen kedilerin evcil kediler gibi mırladıklarına inanılmıştır ve bu kedilerin anne sütü emerken mırlayabildikleri düşünülmüştür (5). Fakat gerçekten mırlayabildiklerine dair hiçbir kesin kanıt yoktur.
Erkan Davulcu; resim: Anadolu Kedisi
Tüm memelilerin boğazında, gırtlağı ve dili destekleyen “hiyoit aparatı” adlı bir kemik veya kemik dizisi vardır. Aslan, kaplan, leopar ve jaguar gibi kükreyen kedi türlerinde hiyoit aparatının hepsi kemikten olmayıp bazı kısımlarında kıkırdak varken, evcil kediler, çita, vaşak, oselo, margay ve serval gibi mırlayan kedi türlerinde hiyoit aparatı tamamen kemikten oluşur. Sonuç olarak çita dışındaki büyük kedilerin, hiyoit aparatındaki anatomik farklılıktan dolayı mırlaması mümkün değildir (6).
Mırlamanın ardındaki süreç
Mırlama sesini çıkarmanın ardındaki asıl süreç karmaşıktır, ve hâlâ tam olarak anlaşılamamıştır; fakat, beyinden başlayıp saniyede 20 veya 30 kere olan bir sinir aktivitesi patlaması ile harekete geçen gırtlak ve diyafram kasları da bu sürece dahildir (7). Bu hem nefes verirken hem de alırken olur, yani böylece sürekli mırlama sesinin ardındaki sır perdesi aralanmış olur.
Bir kedinin bütün bunları yaparken aynı zamanda yemek yemesi, minderleri yoğurması, sandalyenin ayağını parçalara ayırması ya da hiç ezilmeden bacağınızda karmaşık desenler oluşturabilmesi gerçeği, insanlarınki gibi bükülebilen başparmakları olsaydı neler başarırlardı diye düşündürüyor.
Yazar: Hoole, J. (2017, 3 Temmuz). Do cats purr when humans aren’t around?The Conversation
Kapak fotoğrafı: Serenay Kaykaç
Kaynaklar
1. McComb, K., Taylor, A. M., Wilson, C., & Charlton, B. D. (2009). The cry embedded within the purr. Current Biology, 19(13), R507-R508.
2. Newman, J. D. (2007). Neural circuits underlying crying and cry responding in mammals. Behavioural brain research, 182(2), 155-165.
3. Crowell-Davis, S. L., Curtis, T. M., & Knowles, R. J. (2004). Social organization in the cat: a modern understanding. Journal of feline medicine and surgery, 6(1), 19-28.
4. Bradshaw, J., & Cameron-Beaumont, C. (2000). The signalling repertoire of the domestic cat and its undomesticated relatives. The domestic cat: the biology of its behaviour, 67-94.
5. Peters, G. (2002). Purring and similar vocalizations in mammals. Mammal Review, 32(4), 245-271.
6. Weissengruber, G. E., Forstenpointner, G., Peters, G., Kübber‐Heiss, A., & Fitch, W. T. (2002). Hyoid apparatus and pharynx in the lion (Pantheraleo), jaguar (Pantheraonca), tiger (Pantheratigris), cheetah (Acinonyxjubatus) and domestic cat (Felis silvestris f. catus). Journal of anatomy, 201(3), 195-209.
7. Remmers, J. E., & Gautier, H. (1972). Neural and mechanical mechanisms of feline purring. Respiration physiology, 16(3), 351-
