Toksoplazma enfeksiyonlarının veya Toksoplazmozis, (1) şizofreni, (2) intihar, (3) geçici şiddet bozuklukları gibi akıl sağlığı sorunları ile bağlantılı olduğunu bildiren bir takım tıbbi araştırmalar yüzünden son yıllarda medyanın kedilere olan ilgisinin arttığı görülmektedir. Kedilerin Toksoplazma gondiiasalağının en belli başlı taşıyıcısı oldukları, yani bu asalağın üreyebildiği bir ortam oluşturdukları, insanlara bu asalağı bulaştırarak kedi besleyenleri yüksek bir akıl hastalığı tehlikesi ile karşı karşıya bıraktıkları sıkça tartışılmaktadır.
Toksoplazma – Toxoplasma gondii. Resim: Kateryna Kon 123rf
Ancak, az sayıda bazı küçük araştırmalar şizofreni gibi psikoz bozukluklar ile kedi sahipliği arasında bir bağlantı kanıtlayabilmişlerdir. Ve bu araştırmaların çoğunun ciddi eksikleri olduğu görülmektedir. Örneğin, küçük örneklemeler kullanılmış, örneklerin nasıl seçildiği belirtilmemiş, eksik bilgiler için neden ve yerine seçenekler sunulmamıştır. Bunlar da şans eseri ortaya çıkan ve taraflı sonuçlara yol açabilmektedir.
Bu eksiklerin üstesinden gelebilmek için 1991 ve 1992 yılları arasında Avon’un Ebeveynler ve Çocuklar Dikey Araştırması’na katılan aşağı yukarı 5.000 çocuğa ait verileri kullanarak bir çalışma yaptık (4). O zamandan beri bu çocuklar ve aileleri hem sağlıkları, hem de ekonomik, sosyal ve demografik durumları açısından bilgi toplama amacıyla izlenmektedir.
Böylelikle daha önceki araştırmalarda olmayan, insanları doğumdan geç ergenliğe kadar uzun bir süre izleme, kısıtlamalara karşı diğer etkenlerin hesaba katılması (gelir düzeyi, meslek, etnik köken, evde başka hayvan besleme, kalabalıklık gibi) ve eksik verilerin dikkate alınması mümkün olmuştur.
University of Bristol
Araştırmacılar 5.000 Britanyalı çocuğa ait verileri kullandılar. Toxoplasma gondii veya herhangi bir akıl hastalığıyla ilişki bulamadılar.
Hamilelikleri sırasında, çocuk 4 yaşında ve 10 yaşında iken kedi sahibi olan annelerin 13 ve 18 yaşlarında şizofreni ve halüsinasyon (sanrı) gibi psikoz belirtileri raporlanan çocukları olma oranlarını araştırdık. Ergenlik döneminde psikoz belirtileri gösteren insanların çoğu daha ileri yaşlarda bu akıl hastalıklarına tutulmamakla birlikte, bu belirtiler sıklıkla depresyon dahil diğer akıl hastalığı risklerinin de arttığına işaret etmektedir.
Kediler akıl sağlığımız için kötü mü yani? Büyük olasılıkla değil.
Araştırma sonuçlarımıza göre doğduklarında, erken ve geç çocukluk dönemlerinde evlerinde kedi bulunan ergenlerin 13 ve 18 yaşlarında psikoz belirtileri gösterme oranı diğerlerinden fazla değildir. Yaygın ve tanımlayıcı bir örnekleme ile alınan bu sonuç, eksik verileri ve diğer seçenekleri hesaba katmak amacıyla istatistiksel teknikler kullanıldığında da değişmedi. Bu da sonuçların taraflı ve şansa dayalı olduğu şeklinde açıklanamayacağını göstermektedir.
Flavio Serafini
Bu sonuç iç rahatlatıcı olsa da hamilelikte Toksoplazma enfeksiyonun bulaşmasının düşük, ölü doğum ve bebekte sağlık problemlerine yol açtığına dair deliller vardır. Araştırmamızda Toksoplazma enfeksiyonun bulaşmasını ölçümleyemediğimiz için, hamilelerin kedi artıkları ve dışkıları, çiğ ve az pişmiş et, yıkanmamış sebze ve meyve gibi bu enfeksiyonu kapabilecekleri şeylerden uzak durmalarını öğütlüyoruz. Bunu belirtmiş olarak, araştırmamızdan elde edilen veriler ışığında hamilelik ya da erken çocuklukta evde kedi beslemenin bu çocuklarda ileri yaşlarda doğrudan psikoz belirtileri tehlikesi oluşturmadığını da söyleyebiliriz.
Yazar: Solmi, F., Kirkbride, J. (2017, 22 Şubat) Is there really a link between owning a cat and mental illness?The Conversation
Çevirmen: Sema Aksoy
Kapak fotoğrafı: Halid Kalkan
Kaynaklar
Torrey, E. F., Simmons, W., & Yolken, R. H. (2015). Is childhood cat ownership a risk factor for schizophrenia later in life?. Schizophrenia research, 165(1), 1-2.
2. Pedersen, M. G., Mortensen, P. B., Norgaard-Pedersen, B., & Postolache, T. T. (2012). Toxoplasma gondii infection and self-directed violence in mothers. Archives of general psychiatry, 69(11), 1123-1130.
3. Coccaro, E. F., Lee, R., Groer, M. W., Can, A., Coussons-Read, M., & Postolache, T. T. (2016). Toxoplasma gondii infection: relationship with aggression in psychiatric subjects. The Journal of clinical psychiatry, 77(3), 334-341.
4. Solmi, F., Hayes, J. F., Lewis, G., & Kirkbride, J. B. (2017). Curiosity killed the cat: no evidence of an association between cat ownership and psychotic symptoms at ages 13 and 18 years in a UK general population cohort. Psychological Medicine, 1-9.
